vankhmt3k6
22-10-2015, 02:24 PM
Hàng năm, mỗi độ xuân về hoa mơ nở trắng núi rừng Hương Sơn, hàng triệu phật tử cộng tao nhân mặc khách khắp 4 phương lại nô nức trẩy hội chùa Hương. Hành trình về 1 miền đất Phật - nơi Bồ Tát Quan Thế Âm ứng hiện tu hành, để dâng lên Người 1 lời nguyện cầu, một nén tâm hương, hoặc thả hồn bay bổng hòa quyện sở hữu thiên nhiên ở một vùng rừng núi còn in dấu Phật.
http://mienbactour.com/upload/misc/le-hoi-chua-huong2_1404728242.jpg
Hội chùa Hương diễn ra trên địa bàn xã Hương Sơn, trong địa phận huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Tây. Xã gần sáu thôn: Tiên Mai, Phú Yên, Hội Xá, Đục Khê, Yến Vĩ và Hạ Đoàn.
Ngày mồng sáu tháng giêng là khai hội. Lễ hội thường kéo dài đến hạ tuần tháng 3 âm lịch. Đỉnh cao của lễ hội là từ rằm tháng riêng đến 18 tháng hai âm lịch. Ngày này tour du lịch miền bắc (http://tourdulichmienbac.com/) vốn là ngày lễ khai sơn (lễ mở cửa rừng) của địa phương. tới nay nghi lễ "mở cửa rừng" hàm cất ý nghĩa mới - mở cửa chùa.
Chùa Hương là 1 danh thắng nổi danh. ko giống bất cứ chùa nào, chùa Hương khiến 1 tập hợp đa dạng động, đa dạng chùa trong 1 tổng thể cấu trúchài hòa vừa thiên nhiên vừa nhân tạo. Tạo hóa đã khéo bày đặt ở vùng này nhúm núi đá gồ ghề ngoại trừ sự mềm mại của những cái suối. Màu sắc xám đanh, già dặn, dãi dầu của đá trơ ra bên màu xanh non tơ của cây lá. Sự hấp dẫn của Hương Sơn không chỉ ở bề ngoài mà còn với ở bên trong.đó là vẻ đẹp sâu lắng giàu triết lý dân gian của hang động. Khách đến có chùa Hương mang mẫu thú ngồi thuyền chiêm ngưỡng bầu trời, cảnh bụt, khoái chú nhìn sông ngắm núi như thấy 1 góc của non sông đất nước vừa thơ, vừa thực thu gọn trong tầm mắt và cũng huyền ảo như lạc vào cõi bồng lai tiên cảnh.
Cảm xúc hư, thực đan xen lẫn nhau nâng tâm hồn của con người bay bổng, phiêu diêu. Con người đi đến đâu dấu tích lịch sử và văn hóa như đã intoàn bộ vào thiên nhiên và đã được định vị. Ven núi với hang Sơn - Thủy hữu tình, hàng Long Vân, hang Cá. Trên cao có hang Hồng Sự, hang Sũng Sàm, hang Trú Quân, động Tiên, động Tuyết, động Hương Tích. Con người tới sở hữu thiên nhiên bằng tấm lòng bè bạn, đặt tên cho động, cho hang rồi xây chùa, lập điện tôn thành các chùa động hang độc đáo, tạo nên cái thiêng cái đẹp. Để rồi lại chính con người thăm viếng, ngưỡng mộ thờ phụng và hưởng thụ thành quả về miền thành tín của mình. Hang động ở Hương Sơn là khía cạnh cấu thành quan trọng để quần thể Hương Sơn trở nên danh thắng du lịch miền bắc giá rẻ (http://tourdulichmienbac.com/) nức tiếng và đặc trưng của quần thể này. Cả 3 tuyến du lịch (Hương Tích, Long Vân, Tuyết Sơn) đều khai thác những vị trí trong đá để thu hút khách.
Tuyến trước tiên gọi là tuyến Hương Tích. Khách chủ yếu đi tuyến này bởi vì ở tuyến này những gì đặc sắc nhất đều tập trung ở đấy. Bắt đầu từ bến đò Yến Vĩ - Suối Yến - đền Trình Ngũ Nhạc - cầu Hội - chùa Thanh Sơn chùa Hương Đài - chùa Thiên Trù - chùa Hinh Bồng - chùa Tiêu - chùa Giải Oan - đền cửa Võng và cuối cộng vào trong Hương Tích.
Bến Đục là nơi tập kết để vào chùa Hương. Khách theo chiếc suối Yến bập bềnh vào cõi tiên, lên khỏi đò bí quyết chừng hơn nửa km là đền Trình. Ngôi đền này thờ Sơn Thần, và mùng 6 tháng Giêng lễ mở cờ rừng được cử hành trọng thể tại đây để người trần gian xin phép thần rừng được vào rừng bái lễ và làm ăn sinh sống. Tiếp tuyến đường là đến bến Trò, tức là bến đò chùa Thiên Trù nằm lọt giữa một thung lũng xinh đẹp. Chặng đường tiếp, theo lối lên gập ghềnh vào chùa, trong sở hữu lối rẽ vào Chùa Tiên, ấy là một hang động thoáng rộng. Trong chùa Tiên có vô số những pho tượng bằng đá và nhũ đá. khi gõ lên nghe như tiếng chiêng, tiếng khánh và mang 1 pho tượng trong suốt như thủy tinh hồng khi đặt ngọn đèn phía bên kia tượng.
Hành trình tiếp đến chùa Giải Oan, trong khu vực chùa có giếng nước mang tên giếng Giải Oan, tương truyền xưa kia Đức Phật đõ tâty trầm tại Giếng nước này. những di tích đậm màu sắc Phật như am Phật tích, đông Tuyết Quỳnh … dẫn dắt giúp du khách quen có cảnh thâm u của đất trời. đếnđộng Hương Tích (tức là chùa Trong) du khách được chiêm ngưỡng những nhũ đá - tác phẩm tuyệt mỹ mà tạo hóa cần thầm lặng hàng triệu năm bồi hoàn mới thành khối, thành hình lạ lùng đến thế, Tương truyền trong động này, Đức Phật Bà đã tu hành đắc đạo. Sau đấy các La Hán cũng tu luyện nơi đây. một hệ thống những tạo tác nghệ thuật do những nghệ sĩ vô danh tài ba để lại trong hang động, tiêu biểu nhất là tượng Phật Bà Quan Âm. Phật Bà có hình dáng một thiếu nữ, khuôn mặt trái xoan, cổ cao ba ngấn, đầu đội mũ Bồ Tát. Phật Bà ngồi lên tảng đá trông tựa gốc cổ thụ, chân như để hờ lên 1 bông sen độ nở. Đây là pho tượng khá đẹp, nét chạm rắn rỏi mà thanh thoát. Hình tượng Phật Bà thật sắp gũi với người lao động... Phía trong cùng hang động, có đường "lên trời" và cả lối xuống "địa phủ”.
Tuyến thứ hai là tuyến Tuyết Sơn. Đò cũng xuất phát từ bến Yến, đưa khách đến thăm đền Trình. Ngắm nhìn sông nước, khách lần lượt thấy núi Thuyền Rồng, núi con Phượng... cho tới bến Tuyết Sơn. Trong động Tuyết Sơn với nhũ đá nhủ xuống, trùng trập hiện ra coi như vảy rồng. Trên ngọn núi có tượng Phật bằng đá, lai có các cây thông mọc từng hàng coi như một dãy tán. Cảnh trí xanh tối âm u (thích trong sách Lịch triều hiến chươngmẫu chí của Phan Huy Chú).
Tuyến thiết bị ba là tuyến Long Vân, đò cũng căn nguyên từ bến Yến, đi thăm đền Trình (Phú Yên) rồi rẽ sang một nhánh của suối Yến để đến chùa Long Vân. Lên thuyền vào chùa Long Vân, rồi leo núi thăm động cộng tên. Đi nữa đến chùa Cây Khế và phương pháp đấy chừng vài trăm mét là hang Sũng Sâm - một di chỉ khảo cổ lưu dấu tích của người xưa.
Từ ấy sở hữu thể thấy rằng ko phải tự nhiên những bậc thánh thơ của rộng rãi thời đại đã tìm tới Hương Sơn và để lại phổ biến bài thơ hay, lắng sâu trong trái tim bạn đọc. các bài thơ đấy sống mãi mang thời gian và góp tiếng nhắc đưa Hương Sơn vươn lên là danh thắng không chỉ của một vùng mà còn là của cả nước. vì vậy, tuy du khách tới chùa Hương với nhiều mục đích khác nhau nhưng mục đích tích cực nhất là đến chùa Hương đồng nghĩatới có chiếc đẹp. Điều ấy đã phản ánh sự khao khát của con ngưòi hướng đến mẫu đẹp để tự hoàn thiện bản thân mình. chi tiết này tạo phải sắc thái văn hóa du lịch của chùa Hương.
Theo cuốn Nam Hải Quan Thế âm - 1 truyện Nôm xây dựng thương hiệu vào khoảng thế kỷ XVIII - XIX thì chùa Hương là nơi lưu dấu tu hành của công chúa Diệu Thiện, con vua Diệu Trang Vương nước Hưng Lâm. Dân gian quen gọi công chúa Diệu Thiện là Bà chúa Ba. Bà tu hành chín năm ở động Hương Tích đắc đạo trở thành Đức Quan Thế âm bồ tát. Sau trở về diệt trừ chiếc ác, đáp hiếu cha mẹ, phổ độ chúng sinh. Phật thoại truyền miệng còn phong phú hơn. Theo những cụ bô lão làng Phú Yên (làng quản lý tuyến Tuyết Sơn) kể: lúc mãnh hổ cõng Bà Chúa Ba tới núi Hương Sơn, ban đầu bà tu hành ở chùa Hỏa Quang - nay là nền đình làng Phú Yên, sau đấy bà lên núi để tĩnh tâm, tu hành ở động Tuyết Sơn, ít lâu sau bà ngược hướng Bắc tu ở động Hương Tích.
những cụ ở làng Yến Vĩ thì kể: khi Ngọc Hoàng sai thần linh hóa hổ đến cứu bà Diệu Thiện, vì quyết chí tu hành không tuân theo lời cha cần bị vua sai lính giết, mãnh hổ cõng bà vào núi Hương Sơn. Chỗ bà xuống thứ nhất là hang Thánh mẫu, còn gọi là am Phật Tích, tương truyền trong hang còn dấu 1 bàn chân bà in trên đá. Ở đây, bà sang 1 vũng nước trong hang bên cạnh tắm gội rửa nỗi oan ức bụi trần. Chỗ đấy sau thành chùa Giải Oanvới giếng Giải Oan. Người xưa quan niệm ai oan ức điều gì thành kính tới nơi đây lễ Phật, uống nước ở giếng Giải Oan coi như đã giải được nỗi uẩn khúc trong lòng.
Câu chuyện về bà chúa Ba là câu chuyện nhà phật sáng tác dựa trên các kinh điển đạo Phật. Nam Hải Quan Thế Âm bồ tát là biểu tượng đẹp đẽ của sự chân tu giữ đạo cứu đời, trở nên hình tượng gần gũi, thân thương, cảm thông sâu sắc nỗi bất hạnh của con người và dân chúng. Việc lưu truyền Phật thoại về bà chúa Ba và hang Phật Tích ở nơi thờ Tam Phủ đã khẳng định sự thắng thua của đạo Phật ở đất Hương Sơn. Ở đó, Phật hiện thân trong tín ngưỡng thờ đá mà người dâm quen gọi là bụt mọc. Sức mạnh huyền diệu của Phật pháp đồng nhất mang linh hồn thiêng liêng trong các cây đá, nhũ đá sẽ truyền cho các tín đồ niềm tin, nâng cao thêm sức mạnh cho mỗi người.
Lạ thay, chốn bồng lai tiên cảnh, lại thể hiện khát vọng siêu thực của cuộc đời, cầu mong sự sinh sôi nảy nở, ước mong cuộc sống gần như. Nhà nông cầu mong mình khiến ruộng gạo vun lên thành đụn gạo trắng như ngọc, người kinh doanh mong sao có lẽ, với lời, tiền của như cây vàng, cây bạc. Ai muốn con trai thì xoa đầu núi cậu, ai ước con gái thì xoa đầu núi cô. Còn người bệnh thì tin rằng các giọt nước rớt tí tách từ bầu sữa tiên (vú mẹ) sẽ trợ thêm sức mạnh cho người mau khỏe… đó thực là các tín ngưỡng của người lao động. Nơi đây không mang chỗ cho những ai cầu vinh hoa danh vọng, chức tước, quyền hành. những khía cạnh trên đây cho thấy, dưới góc độ văn hoá dân gian, lễ hội chùa Hương với màu sắc hội cầu may.
Lễ hội chùa Hương trong phần lễ thực hiện vô cùng đơn thuần. Trước ngày mở hội 1 ngày, hầu hết các đền, chùa, đình, miếu đều khói hương nghi ngút, không khí lễ hội bao trùm cả xã Hương Sơn. Xã Hương Sơn là xã sở tại trực tiếp quản lý những tuyến du lịch. Trước khi vào chùa, du khách cầnnghỉ lại ở các làng quanh bến Đục, bến Yến. do vậy đi hội chùa Hương du khách dễ với dịp hòa mình vào ko khí của hội làng truyền thống.
Ở trong chùa Trong có lễ dâng hương, gồm hương, hoa, đèn, nến, hoa quả và thức ăn chay. lúc cúng có hai tăng ni mặc áo cà sa với đồ lễ chay đàn rồi mới tiến sử dụng đồ lễ lên bàn thờ. Trong khi chạy đàn, hai vị tăng ni múa rất dẻo và đẹp mắt qua những động tác ít thấy ở tất cả nơi. Từ ngày mở hội cho đến hết hội, chỉ thỉnh thoảng mới với sư ở những chùa trên đến gõ mõ tụng kinh chừng nửa giờ tại các chùa, miếu, đền. Còn hương khói thìko bao giờ dứt. Về phần lễ với nghiêng về "thiền". Nhưng ở chùa ngoại trừ lại thờ các vị sơn thần thượng đẳng sở hữu đủ màu sắc của đạo giáo. Đền Cửa Vòng là "chân long linh từ” thờ bà chúa Thượng Ngổn, là người cai quản cả vùng rừng núi quanh đó sở hữu loại tên là "tì nữ tuý Hồng" của sơn thần tối cao. Chùa Bắc Đài, chùa Tuyết Sơn, chùa Cả và đình Quân thờ ngũ hổ và tín ngưỡng cá thần.
Như vậy, phần lễ là toàn thể hệ thống tín ngưỡng hầu hết là cả một tổng thể tôn giáo ở Việt Nam; mang sự sùng bái trùng hợp, có Đạo, mang Phật vàsở hữu cả Nho. các tính chất tôn giáo mang phần bị tình yêu thiên nhiên, tinh yêu nam nữ, tình cảm cùng đồng… tràn đầy chất thẩm mỹ vừa thanh cao, cực kỳ trần tục lấn đi. Trẩy hội chùa Hương vì cả tâm hồn và thể xác đều được đắm sâu vào trong mây ngàn cỏ nội. Ngày hội, làng tổ chức rước thần từ đền ra đình. Cờ trống đi trước dàn nhạc bát âm kế theo, trai thanh gái lịch phù kiệu, ông già bà cả thành tâm tiễn thần. không khí đấy khiến cho tâm linh mọi người sảng khoái. Trong lễ hội sở hữu rước lễ và rước văn. Người làng dinh kiệu đến nhà ông soạn văn tế, rước bản văn ra đền để chủ tế trịnh trọng đọc. điều khiển các bô lão của làng khiến cho lễ tế rước các vị thần làng.
Trong suốt các ngày hội là sự nồng nhiệt của tuổi trẻ, là sự thành kính của những bậc cao niên, là sự hoan hỷ mà nam phụ lão ai ai cũng với phần riêng của mình. Cả ở các triền núi tốt cao, những rừng cây, rừng mơ… là những đoàn người trẩy hội. Kẻ đi ra, người đi vào, kẻ đi lên, người đi xuống bồng bềnh vào các đám mây nhẹ. Họ gặp nhau, quen hay ko quen cũng vui vẻ chào nhau bằng 1 lời chào: "Nam mô a di đà Phật" nhẹ nhàng. đằm thắm và ấm áp…
Chùa Hương sẽ sở hữu dịp được chứng kiến và may mắn tham dự vào không khí sinh hoạt văn hóa của lễ hội. Cảm nhận tinh thần thiên nhiên của ngày hội lịch sử ấy để từ ấy hồi âm về quá khứ của tổ tiên ở một làng quê ven chân núi. Lễ hội chùa Hương là nơi hội tụ những sinh hoạt văn hóa dân tộc độc đáo như bơi thuyền, leo núi và những chiếu hát chèo, hát văn …
Vào các ngày tổ chức lễ hội, chùa Hương tấp nập vào ra hàng trăm thuyền. Nét độc đáo của hội chùa Hương là thú vui ngồi thuyền vãng cảnh lạc vào non tiên cõi Phật. Chính vì thế, nói đến chùa Hương là nghĩ đến con đò - 1 dạng của văn hóa thuyền của cư dân Việt ngay từ thuở xa xưa. Và tới nay, ngày hội bơi thuyền ở chùa Hương luôn tạo cảm hứng mãnh liệt cho người đi hội.
Rời con thuyền, giã từ sông nước, con người được hòa nhập vào núi vãn cảnh chùa chiền và bắt đầu hành trình mới - hành trình leo núi. Leo núi chơi hang, chơi động lý thú vui nước phần lớn tour du lịch miền bắc giá rẻ (http://tourdulichmienbac.com/) đa số người tham gia và hưởng ứng. vì thế mà leo núi Hương Sơn dẫu mang mệt nhưng sở hữu cảnh sở hữu người và với ko khí của ngày hội nên ai cũng cảm thấy thích thú mang cuộc chơi sông núi của mình. Cuộc leo núi ấy tạo ra trong con người tâm lý kỳ vọng, muốn vươn lên tới mẫu đẹp. Và sự kỳ vọng chiếc đẹp hẳn sẽ làm con người thêm phần sảng khoái tin yêu cuộc đời này hơn.
Trong không khí linh thiêng của ngày hội. Ở bất cứ chỗ nào như sân chùa, sân nhà tổ, hình thức hát chèo đò đều được thực hiện. các vãi sở hữugiọng hay đứng dậy khiến động tác chèo đò và hát các đoạn văn trên sáu dưới tám liên quan tới tích nhà Phật. Đây là 1 sinh hoạt siêu được nhữngvãi hâm mộ.
với thể thấy, trẩy hội chùa Hương không chỉ giới hạn lại ở chốn Phật đài hay bầu trời - cảnh bụt, mà trước hết là do ở sự tiếp xúc - hòa nhập huyền diệu giữa con người trước thiên nhiên cao rộng. đó là vẻ đẹp lung linh của sông nước, bao la của đất trời, sâu lắng của núi rừng, huyền bí của hang động… Và dường như đất - trời, sông núi đẹp hơn nhờ tài sáng tạo hình tượng - trí mường tượng này lòng nhân ái của con người.
Quan niệm lưỡng hợp biểu hiện ở thế đối ứng hai hiện tượng, hai phạm trù khác nhau mà bên nhau, làm cho cuộc hành trình về nơi thờ Phật dù sở hữu khi vất vả nhưng vẫn đem lại sự cân bằng trong tâm thức và thể lực cho du khách.
Tổng thể thắng cảnh chùa Hương còn là biểu hiện của sự hòa hợp tự nhiên giữa tôn giáo và tín ngưỡng dân gian. Trẩy hội chùa Hương là hành động giải tỏa hòa hợp giữa thực và mơ, tiên và tục - thực là nền tảng, mơ là uất vọng - trên cái nền mùa xuân tươi sáng mà con người Việt Nam chất phác, nhân ái thuở xưa cảm nhận hành động và trao truyền.
http://mienbactour.com/upload/misc/le-hoi-chua-huong2_1404728242.jpg
Hội chùa Hương diễn ra trên địa bàn xã Hương Sơn, trong địa phận huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Tây. Xã gần sáu thôn: Tiên Mai, Phú Yên, Hội Xá, Đục Khê, Yến Vĩ và Hạ Đoàn.
Ngày mồng sáu tháng giêng là khai hội. Lễ hội thường kéo dài đến hạ tuần tháng 3 âm lịch. Đỉnh cao của lễ hội là từ rằm tháng riêng đến 18 tháng hai âm lịch. Ngày này tour du lịch miền bắc (http://tourdulichmienbac.com/) vốn là ngày lễ khai sơn (lễ mở cửa rừng) của địa phương. tới nay nghi lễ "mở cửa rừng" hàm cất ý nghĩa mới - mở cửa chùa.
Chùa Hương là 1 danh thắng nổi danh. ko giống bất cứ chùa nào, chùa Hương khiến 1 tập hợp đa dạng động, đa dạng chùa trong 1 tổng thể cấu trúchài hòa vừa thiên nhiên vừa nhân tạo. Tạo hóa đã khéo bày đặt ở vùng này nhúm núi đá gồ ghề ngoại trừ sự mềm mại của những cái suối. Màu sắc xám đanh, già dặn, dãi dầu của đá trơ ra bên màu xanh non tơ của cây lá. Sự hấp dẫn của Hương Sơn không chỉ ở bề ngoài mà còn với ở bên trong.đó là vẻ đẹp sâu lắng giàu triết lý dân gian của hang động. Khách đến có chùa Hương mang mẫu thú ngồi thuyền chiêm ngưỡng bầu trời, cảnh bụt, khoái chú nhìn sông ngắm núi như thấy 1 góc của non sông đất nước vừa thơ, vừa thực thu gọn trong tầm mắt và cũng huyền ảo như lạc vào cõi bồng lai tiên cảnh.
Cảm xúc hư, thực đan xen lẫn nhau nâng tâm hồn của con người bay bổng, phiêu diêu. Con người đi đến đâu dấu tích lịch sử và văn hóa như đã intoàn bộ vào thiên nhiên và đã được định vị. Ven núi với hang Sơn - Thủy hữu tình, hàng Long Vân, hang Cá. Trên cao có hang Hồng Sự, hang Sũng Sàm, hang Trú Quân, động Tiên, động Tuyết, động Hương Tích. Con người tới sở hữu thiên nhiên bằng tấm lòng bè bạn, đặt tên cho động, cho hang rồi xây chùa, lập điện tôn thành các chùa động hang độc đáo, tạo nên cái thiêng cái đẹp. Để rồi lại chính con người thăm viếng, ngưỡng mộ thờ phụng và hưởng thụ thành quả về miền thành tín của mình. Hang động ở Hương Sơn là khía cạnh cấu thành quan trọng để quần thể Hương Sơn trở nên danh thắng du lịch miền bắc giá rẻ (http://tourdulichmienbac.com/) nức tiếng và đặc trưng của quần thể này. Cả 3 tuyến du lịch (Hương Tích, Long Vân, Tuyết Sơn) đều khai thác những vị trí trong đá để thu hút khách.
Tuyến trước tiên gọi là tuyến Hương Tích. Khách chủ yếu đi tuyến này bởi vì ở tuyến này những gì đặc sắc nhất đều tập trung ở đấy. Bắt đầu từ bến đò Yến Vĩ - Suối Yến - đền Trình Ngũ Nhạc - cầu Hội - chùa Thanh Sơn chùa Hương Đài - chùa Thiên Trù - chùa Hinh Bồng - chùa Tiêu - chùa Giải Oan - đền cửa Võng và cuối cộng vào trong Hương Tích.
Bến Đục là nơi tập kết để vào chùa Hương. Khách theo chiếc suối Yến bập bềnh vào cõi tiên, lên khỏi đò bí quyết chừng hơn nửa km là đền Trình. Ngôi đền này thờ Sơn Thần, và mùng 6 tháng Giêng lễ mở cờ rừng được cử hành trọng thể tại đây để người trần gian xin phép thần rừng được vào rừng bái lễ và làm ăn sinh sống. Tiếp tuyến đường là đến bến Trò, tức là bến đò chùa Thiên Trù nằm lọt giữa một thung lũng xinh đẹp. Chặng đường tiếp, theo lối lên gập ghềnh vào chùa, trong sở hữu lối rẽ vào Chùa Tiên, ấy là một hang động thoáng rộng. Trong chùa Tiên có vô số những pho tượng bằng đá và nhũ đá. khi gõ lên nghe như tiếng chiêng, tiếng khánh và mang 1 pho tượng trong suốt như thủy tinh hồng khi đặt ngọn đèn phía bên kia tượng.
Hành trình tiếp đến chùa Giải Oan, trong khu vực chùa có giếng nước mang tên giếng Giải Oan, tương truyền xưa kia Đức Phật đõ tâty trầm tại Giếng nước này. những di tích đậm màu sắc Phật như am Phật tích, đông Tuyết Quỳnh … dẫn dắt giúp du khách quen có cảnh thâm u của đất trời. đếnđộng Hương Tích (tức là chùa Trong) du khách được chiêm ngưỡng những nhũ đá - tác phẩm tuyệt mỹ mà tạo hóa cần thầm lặng hàng triệu năm bồi hoàn mới thành khối, thành hình lạ lùng đến thế, Tương truyền trong động này, Đức Phật Bà đã tu hành đắc đạo. Sau đấy các La Hán cũng tu luyện nơi đây. một hệ thống những tạo tác nghệ thuật do những nghệ sĩ vô danh tài ba để lại trong hang động, tiêu biểu nhất là tượng Phật Bà Quan Âm. Phật Bà có hình dáng một thiếu nữ, khuôn mặt trái xoan, cổ cao ba ngấn, đầu đội mũ Bồ Tát. Phật Bà ngồi lên tảng đá trông tựa gốc cổ thụ, chân như để hờ lên 1 bông sen độ nở. Đây là pho tượng khá đẹp, nét chạm rắn rỏi mà thanh thoát. Hình tượng Phật Bà thật sắp gũi với người lao động... Phía trong cùng hang động, có đường "lên trời" và cả lối xuống "địa phủ”.
Tuyến thứ hai là tuyến Tuyết Sơn. Đò cũng xuất phát từ bến Yến, đưa khách đến thăm đền Trình. Ngắm nhìn sông nước, khách lần lượt thấy núi Thuyền Rồng, núi con Phượng... cho tới bến Tuyết Sơn. Trong động Tuyết Sơn với nhũ đá nhủ xuống, trùng trập hiện ra coi như vảy rồng. Trên ngọn núi có tượng Phật bằng đá, lai có các cây thông mọc từng hàng coi như một dãy tán. Cảnh trí xanh tối âm u (thích trong sách Lịch triều hiến chươngmẫu chí của Phan Huy Chú).
Tuyến thiết bị ba là tuyến Long Vân, đò cũng căn nguyên từ bến Yến, đi thăm đền Trình (Phú Yên) rồi rẽ sang một nhánh của suối Yến để đến chùa Long Vân. Lên thuyền vào chùa Long Vân, rồi leo núi thăm động cộng tên. Đi nữa đến chùa Cây Khế và phương pháp đấy chừng vài trăm mét là hang Sũng Sâm - một di chỉ khảo cổ lưu dấu tích của người xưa.
Từ ấy sở hữu thể thấy rằng ko phải tự nhiên những bậc thánh thơ của rộng rãi thời đại đã tìm tới Hương Sơn và để lại phổ biến bài thơ hay, lắng sâu trong trái tim bạn đọc. các bài thơ đấy sống mãi mang thời gian và góp tiếng nhắc đưa Hương Sơn vươn lên là danh thắng không chỉ của một vùng mà còn là của cả nước. vì vậy, tuy du khách tới chùa Hương với nhiều mục đích khác nhau nhưng mục đích tích cực nhất là đến chùa Hương đồng nghĩatới có chiếc đẹp. Điều ấy đã phản ánh sự khao khát của con ngưòi hướng đến mẫu đẹp để tự hoàn thiện bản thân mình. chi tiết này tạo phải sắc thái văn hóa du lịch của chùa Hương.
Theo cuốn Nam Hải Quan Thế âm - 1 truyện Nôm xây dựng thương hiệu vào khoảng thế kỷ XVIII - XIX thì chùa Hương là nơi lưu dấu tu hành của công chúa Diệu Thiện, con vua Diệu Trang Vương nước Hưng Lâm. Dân gian quen gọi công chúa Diệu Thiện là Bà chúa Ba. Bà tu hành chín năm ở động Hương Tích đắc đạo trở thành Đức Quan Thế âm bồ tát. Sau trở về diệt trừ chiếc ác, đáp hiếu cha mẹ, phổ độ chúng sinh. Phật thoại truyền miệng còn phong phú hơn. Theo những cụ bô lão làng Phú Yên (làng quản lý tuyến Tuyết Sơn) kể: lúc mãnh hổ cõng Bà Chúa Ba tới núi Hương Sơn, ban đầu bà tu hành ở chùa Hỏa Quang - nay là nền đình làng Phú Yên, sau đấy bà lên núi để tĩnh tâm, tu hành ở động Tuyết Sơn, ít lâu sau bà ngược hướng Bắc tu ở động Hương Tích.
những cụ ở làng Yến Vĩ thì kể: khi Ngọc Hoàng sai thần linh hóa hổ đến cứu bà Diệu Thiện, vì quyết chí tu hành không tuân theo lời cha cần bị vua sai lính giết, mãnh hổ cõng bà vào núi Hương Sơn. Chỗ bà xuống thứ nhất là hang Thánh mẫu, còn gọi là am Phật Tích, tương truyền trong hang còn dấu 1 bàn chân bà in trên đá. Ở đây, bà sang 1 vũng nước trong hang bên cạnh tắm gội rửa nỗi oan ức bụi trần. Chỗ đấy sau thành chùa Giải Oanvới giếng Giải Oan. Người xưa quan niệm ai oan ức điều gì thành kính tới nơi đây lễ Phật, uống nước ở giếng Giải Oan coi như đã giải được nỗi uẩn khúc trong lòng.
Câu chuyện về bà chúa Ba là câu chuyện nhà phật sáng tác dựa trên các kinh điển đạo Phật. Nam Hải Quan Thế Âm bồ tát là biểu tượng đẹp đẽ của sự chân tu giữ đạo cứu đời, trở nên hình tượng gần gũi, thân thương, cảm thông sâu sắc nỗi bất hạnh của con người và dân chúng. Việc lưu truyền Phật thoại về bà chúa Ba và hang Phật Tích ở nơi thờ Tam Phủ đã khẳng định sự thắng thua của đạo Phật ở đất Hương Sơn. Ở đó, Phật hiện thân trong tín ngưỡng thờ đá mà người dâm quen gọi là bụt mọc. Sức mạnh huyền diệu của Phật pháp đồng nhất mang linh hồn thiêng liêng trong các cây đá, nhũ đá sẽ truyền cho các tín đồ niềm tin, nâng cao thêm sức mạnh cho mỗi người.
Lạ thay, chốn bồng lai tiên cảnh, lại thể hiện khát vọng siêu thực của cuộc đời, cầu mong sự sinh sôi nảy nở, ước mong cuộc sống gần như. Nhà nông cầu mong mình khiến ruộng gạo vun lên thành đụn gạo trắng như ngọc, người kinh doanh mong sao có lẽ, với lời, tiền của như cây vàng, cây bạc. Ai muốn con trai thì xoa đầu núi cậu, ai ước con gái thì xoa đầu núi cô. Còn người bệnh thì tin rằng các giọt nước rớt tí tách từ bầu sữa tiên (vú mẹ) sẽ trợ thêm sức mạnh cho người mau khỏe… đó thực là các tín ngưỡng của người lao động. Nơi đây không mang chỗ cho những ai cầu vinh hoa danh vọng, chức tước, quyền hành. những khía cạnh trên đây cho thấy, dưới góc độ văn hoá dân gian, lễ hội chùa Hương với màu sắc hội cầu may.
Lễ hội chùa Hương trong phần lễ thực hiện vô cùng đơn thuần. Trước ngày mở hội 1 ngày, hầu hết các đền, chùa, đình, miếu đều khói hương nghi ngút, không khí lễ hội bao trùm cả xã Hương Sơn. Xã Hương Sơn là xã sở tại trực tiếp quản lý những tuyến du lịch. Trước khi vào chùa, du khách cầnnghỉ lại ở các làng quanh bến Đục, bến Yến. do vậy đi hội chùa Hương du khách dễ với dịp hòa mình vào ko khí của hội làng truyền thống.
Ở trong chùa Trong có lễ dâng hương, gồm hương, hoa, đèn, nến, hoa quả và thức ăn chay. lúc cúng có hai tăng ni mặc áo cà sa với đồ lễ chay đàn rồi mới tiến sử dụng đồ lễ lên bàn thờ. Trong khi chạy đàn, hai vị tăng ni múa rất dẻo và đẹp mắt qua những động tác ít thấy ở tất cả nơi. Từ ngày mở hội cho đến hết hội, chỉ thỉnh thoảng mới với sư ở những chùa trên đến gõ mõ tụng kinh chừng nửa giờ tại các chùa, miếu, đền. Còn hương khói thìko bao giờ dứt. Về phần lễ với nghiêng về "thiền". Nhưng ở chùa ngoại trừ lại thờ các vị sơn thần thượng đẳng sở hữu đủ màu sắc của đạo giáo. Đền Cửa Vòng là "chân long linh từ” thờ bà chúa Thượng Ngổn, là người cai quản cả vùng rừng núi quanh đó sở hữu loại tên là "tì nữ tuý Hồng" của sơn thần tối cao. Chùa Bắc Đài, chùa Tuyết Sơn, chùa Cả và đình Quân thờ ngũ hổ và tín ngưỡng cá thần.
Như vậy, phần lễ là toàn thể hệ thống tín ngưỡng hầu hết là cả một tổng thể tôn giáo ở Việt Nam; mang sự sùng bái trùng hợp, có Đạo, mang Phật vàsở hữu cả Nho. các tính chất tôn giáo mang phần bị tình yêu thiên nhiên, tinh yêu nam nữ, tình cảm cùng đồng… tràn đầy chất thẩm mỹ vừa thanh cao, cực kỳ trần tục lấn đi. Trẩy hội chùa Hương vì cả tâm hồn và thể xác đều được đắm sâu vào trong mây ngàn cỏ nội. Ngày hội, làng tổ chức rước thần từ đền ra đình. Cờ trống đi trước dàn nhạc bát âm kế theo, trai thanh gái lịch phù kiệu, ông già bà cả thành tâm tiễn thần. không khí đấy khiến cho tâm linh mọi người sảng khoái. Trong lễ hội sở hữu rước lễ và rước văn. Người làng dinh kiệu đến nhà ông soạn văn tế, rước bản văn ra đền để chủ tế trịnh trọng đọc. điều khiển các bô lão của làng khiến cho lễ tế rước các vị thần làng.
Trong suốt các ngày hội là sự nồng nhiệt của tuổi trẻ, là sự thành kính của những bậc cao niên, là sự hoan hỷ mà nam phụ lão ai ai cũng với phần riêng của mình. Cả ở các triền núi tốt cao, những rừng cây, rừng mơ… là những đoàn người trẩy hội. Kẻ đi ra, người đi vào, kẻ đi lên, người đi xuống bồng bềnh vào các đám mây nhẹ. Họ gặp nhau, quen hay ko quen cũng vui vẻ chào nhau bằng 1 lời chào: "Nam mô a di đà Phật" nhẹ nhàng. đằm thắm và ấm áp…
Chùa Hương sẽ sở hữu dịp được chứng kiến và may mắn tham dự vào không khí sinh hoạt văn hóa của lễ hội. Cảm nhận tinh thần thiên nhiên của ngày hội lịch sử ấy để từ ấy hồi âm về quá khứ của tổ tiên ở một làng quê ven chân núi. Lễ hội chùa Hương là nơi hội tụ những sinh hoạt văn hóa dân tộc độc đáo như bơi thuyền, leo núi và những chiếu hát chèo, hát văn …
Vào các ngày tổ chức lễ hội, chùa Hương tấp nập vào ra hàng trăm thuyền. Nét độc đáo của hội chùa Hương là thú vui ngồi thuyền vãng cảnh lạc vào non tiên cõi Phật. Chính vì thế, nói đến chùa Hương là nghĩ đến con đò - 1 dạng của văn hóa thuyền của cư dân Việt ngay từ thuở xa xưa. Và tới nay, ngày hội bơi thuyền ở chùa Hương luôn tạo cảm hứng mãnh liệt cho người đi hội.
Rời con thuyền, giã từ sông nước, con người được hòa nhập vào núi vãn cảnh chùa chiền và bắt đầu hành trình mới - hành trình leo núi. Leo núi chơi hang, chơi động lý thú vui nước phần lớn tour du lịch miền bắc giá rẻ (http://tourdulichmienbac.com/) đa số người tham gia và hưởng ứng. vì thế mà leo núi Hương Sơn dẫu mang mệt nhưng sở hữu cảnh sở hữu người và với ko khí của ngày hội nên ai cũng cảm thấy thích thú mang cuộc chơi sông núi của mình. Cuộc leo núi ấy tạo ra trong con người tâm lý kỳ vọng, muốn vươn lên tới mẫu đẹp. Và sự kỳ vọng chiếc đẹp hẳn sẽ làm con người thêm phần sảng khoái tin yêu cuộc đời này hơn.
Trong không khí linh thiêng của ngày hội. Ở bất cứ chỗ nào như sân chùa, sân nhà tổ, hình thức hát chèo đò đều được thực hiện. các vãi sở hữugiọng hay đứng dậy khiến động tác chèo đò và hát các đoạn văn trên sáu dưới tám liên quan tới tích nhà Phật. Đây là 1 sinh hoạt siêu được nhữngvãi hâm mộ.
với thể thấy, trẩy hội chùa Hương không chỉ giới hạn lại ở chốn Phật đài hay bầu trời - cảnh bụt, mà trước hết là do ở sự tiếp xúc - hòa nhập huyền diệu giữa con người trước thiên nhiên cao rộng. đó là vẻ đẹp lung linh của sông nước, bao la của đất trời, sâu lắng của núi rừng, huyền bí của hang động… Và dường như đất - trời, sông núi đẹp hơn nhờ tài sáng tạo hình tượng - trí mường tượng này lòng nhân ái của con người.
Quan niệm lưỡng hợp biểu hiện ở thế đối ứng hai hiện tượng, hai phạm trù khác nhau mà bên nhau, làm cho cuộc hành trình về nơi thờ Phật dù sở hữu khi vất vả nhưng vẫn đem lại sự cân bằng trong tâm thức và thể lực cho du khách.
Tổng thể thắng cảnh chùa Hương còn là biểu hiện của sự hòa hợp tự nhiên giữa tôn giáo và tín ngưỡng dân gian. Trẩy hội chùa Hương là hành động giải tỏa hòa hợp giữa thực và mơ, tiên và tục - thực là nền tảng, mơ là uất vọng - trên cái nền mùa xuân tươi sáng mà con người Việt Nam chất phác, nhân ái thuở xưa cảm nhận hành động và trao truyền.