akakavn
07-10-2015, 10:26 AM
gom su bat trang (http://quatanggomsu.org/). Cùng với sự phát triển về mọi mặt đời sống văn hóa, xã hội, thì đồ gốm sứ Việt Nam cũng có những bước phát triển vượt bậc qua các triều đại. Qua kết quả nghiên cứu cho thấy, đồ gốm đã được người Việt chế tác, sử dụng cách đây 10.000 năm.
Gốm sứ Việt Nam qua các triều đại
Trải qua thời gian, gốm sứ Việt Nam không chỉ còn là đồ dùng thủ công thân thuộc phục vụ nhu cầu thiết yếu trong đời sống của mỗi gia đình như bát, chén, nội, chum, vại... mà hơn thế, gốm sứ còn trở thành nét hồn dân tộc với vẻ đẹp rất riêng, niềm tự hào của dân tộc Việt.
Để tạo ra một sản phẩm gốm sứ ưng ý, người thợ không chỉ cần một đôi bàn tay khéo léo mà còn cần đến sự tỉ mẫn, óc sáng tạo. Họ phản chọn, xử lý, pha chế đất... rồi tạo dáng, tạo hoa văn, phủ men, nung sản phẩm. Như vậy, có thể thấy rằng một sản phẩm đồ gốm sứ là một kiệt tác nghệ thuật, từ "thai nghén" chuẩn bị đến khi thành phẩm đòi hỏi sự tận tụy, tâm huyết, sự chính xác tuyệt đối của người "nghệ sĩ" làm gốm.
Gốm thời Lý (1010-1224)
Đồ gốm tráng men thời Lý chủ yếu có men trắng ngà, men nâu, men ngọc màu xanh. Sản phẩm gốm sứ Việt Nam thời ký này đã được đánh giá là rất tinh tế với xương đất được lọc kỹ, dày và chắc chắn. Bằng men gốm dày phủ kín xương gốm, tạo độ mịn, bóng rất thu hút. Men trong suốt giúp cho sản phẩm trở nên lấp lánh ánh sáng, tạo độ sâu. Bên cạnh đó, gốm men ngọc xanh còn được điểm thêm các màu sắc như vàng chanh, vàng xám nhạt, vàng rơm rất bắt mắt. Như vậy có thể thấy, ngay từ thời Lý, gốm sứ đã có những bước tiến rất dài.
Hai chiếc ấm gốm men trắng thời Lý ở làng Vĩnh Phúc
Gốm thời Trần (1225 - 1339)
Qua các lần khai quật, đồ gốm thời Trần được tìm thấy khá nhiều. Thời kỳ này đồ gốm đã khá đa dạng, phong phú, gồm men trắng, men ngọc, men xanh lục, men nâu, hoa nâu và hoa lam. Do kế thừa sự phát triển của gốm sứ thời Lý, các loại gốm thời Trần cơ bản khá giống với thời Lý cả về hình dáng, hoa văn, màu men. f Tuy nhiên, giữa 2 thời kỳ vẫn có những sự khác biệt nhất định, như kỹ thuật tạo chân đế của gốm thời Trần khác hoàn toàn với gốm thời Lý. Về bố cục của hoa văn tuy giống nhau, nhưng chi tiết lại không cầu kỳ như thời lý. Bên cạnh hoa văn khắc chìm, thời cần còn khá phổ biến với loại gốm có hoa văn in khuôn trong.
Gốm thời Lê Sơ (1428-1526)
Gốm sứ Việt Nam ở thời Lê Sơ nổi tiếng hai làng gốm chính là Chu Đậu và Bát Tràng.
Chu đậu là xã nhỏ ở huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương. Đây là trung tâm sản xuất gốm sứ cao cấp, xuất hiện từ cuối thời nhà Trần và đến thời Hậu Lê thì bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Ơ đây chuyên sản xuất đồ gốm sứ cao cấp, đa dạng, được trang trí bằng nhiều loại men màu phổ biến, trong đó có men trắng trong, men ngọc, hoa lan. Hoa văn chủ đạo là cúc, sen với hình dạng phong phú như hình động vật là chim, cá, côn trùng và người...
Bát Tràng: Đây là làng nghề gốm nổi tiếng từ thời Lý, Trần và là địa chỉ cung cấp cống phẩm chủ yếu cho nhà Minh. Sản phẩm của Bát Tràng gồm gạch, ngói, bình hoa, bát, chén, bình vôi... Men được sử dụng có phong cách rất đặc trưng, sản phẩm dày dặn, chắc chắn.
>>am chen bat trang (http://quatanggomsu.org/vn/am-chen-bat-trang-604.dvit)
>>sự phát triển của gốm sứ việt nam (http://quatanggomsu.org/vn/Su-phat-trien-cua-gom-su-Viet-Nam-qua-cac-trieu-dai-20227.dvit)
Sản phẩm gốm thời Lê Sơ
Gốm thời Hậu Lê (1593-1789)
Ở thời Lê, Mạc và Lê Trung Hưng, gốm có chật lượng thấp, hoa văn trang trí khá đơn giản và phát triển mạnh theo hướng dân gian.
Gốm thời nhà Mạc
Do chính sách của nhà Mạc đối với công thương nghiệp trong thời gian này là cởi mở nên kinh tế hàng hoá có điều kiện phát triển thuận lợi hơn. Cũng vì thế, sản phẩm gốm Bát Tràng được lưu thông rất rộng rãi. Gốm Bát Tràng thời Mạc có nhiều sản phẩm có ghi rõ năm chế tác, tên người đặt hàng, người sản xuất. Gốm Bát Tràng thời kỳ này được sử dụng rất thông dụng trong những gia đình quý tộc tại vùng đồng bằng Bắc Bộ và bắc Trung Bộ.
Đồ sứ hoa lam thời các Chúa Nguyễn
Gốm sứ Việt Nam thời ký này không có bước phát triển gì nổi bật. Để đáp ứng được nhu cầu gốm sứ thờ cúng, trang trí cung điện, chúa Nguyễn đã đặt các sản phẩm gốm tại Giang Tây - Trung Quốc.
Gốm sứ thời Chúa Nguyễn
Như vậy, trải qua các thời kỳ phát triển cho thấy, gốm sứ Việt Nam có những bước phát triển không ổn định, không muốn nói là khá thăng trầm. Tuy nhiên, gốm sứ Bát Tràng vẫn được lưu giữ và phát triển cho đến ngày nay. Gốm sứ Bát Tràng trở thành cái tên khá quen thuộc với mọi gia định Việt, với những sản phẩm từ bát đĩa, chén, ly... đến lục bình, tranh... với hoa văn tinh xảo, đẹp mắt.
Gốm sứ Việt Nam qua các triều đại
Trải qua thời gian, gốm sứ Việt Nam không chỉ còn là đồ dùng thủ công thân thuộc phục vụ nhu cầu thiết yếu trong đời sống của mỗi gia đình như bát, chén, nội, chum, vại... mà hơn thế, gốm sứ còn trở thành nét hồn dân tộc với vẻ đẹp rất riêng, niềm tự hào của dân tộc Việt.
Để tạo ra một sản phẩm gốm sứ ưng ý, người thợ không chỉ cần một đôi bàn tay khéo léo mà còn cần đến sự tỉ mẫn, óc sáng tạo. Họ phản chọn, xử lý, pha chế đất... rồi tạo dáng, tạo hoa văn, phủ men, nung sản phẩm. Như vậy, có thể thấy rằng một sản phẩm đồ gốm sứ là một kiệt tác nghệ thuật, từ "thai nghén" chuẩn bị đến khi thành phẩm đòi hỏi sự tận tụy, tâm huyết, sự chính xác tuyệt đối của người "nghệ sĩ" làm gốm.
Gốm thời Lý (1010-1224)
Đồ gốm tráng men thời Lý chủ yếu có men trắng ngà, men nâu, men ngọc màu xanh. Sản phẩm gốm sứ Việt Nam thời ký này đã được đánh giá là rất tinh tế với xương đất được lọc kỹ, dày và chắc chắn. Bằng men gốm dày phủ kín xương gốm, tạo độ mịn, bóng rất thu hút. Men trong suốt giúp cho sản phẩm trở nên lấp lánh ánh sáng, tạo độ sâu. Bên cạnh đó, gốm men ngọc xanh còn được điểm thêm các màu sắc như vàng chanh, vàng xám nhạt, vàng rơm rất bắt mắt. Như vậy có thể thấy, ngay từ thời Lý, gốm sứ đã có những bước tiến rất dài.
Hai chiếc ấm gốm men trắng thời Lý ở làng Vĩnh Phúc
Gốm thời Trần (1225 - 1339)
Qua các lần khai quật, đồ gốm thời Trần được tìm thấy khá nhiều. Thời kỳ này đồ gốm đã khá đa dạng, phong phú, gồm men trắng, men ngọc, men xanh lục, men nâu, hoa nâu và hoa lam. Do kế thừa sự phát triển của gốm sứ thời Lý, các loại gốm thời Trần cơ bản khá giống với thời Lý cả về hình dáng, hoa văn, màu men. f Tuy nhiên, giữa 2 thời kỳ vẫn có những sự khác biệt nhất định, như kỹ thuật tạo chân đế của gốm thời Trần khác hoàn toàn với gốm thời Lý. Về bố cục của hoa văn tuy giống nhau, nhưng chi tiết lại không cầu kỳ như thời lý. Bên cạnh hoa văn khắc chìm, thời cần còn khá phổ biến với loại gốm có hoa văn in khuôn trong.
Gốm thời Lê Sơ (1428-1526)
Gốm sứ Việt Nam ở thời Lê Sơ nổi tiếng hai làng gốm chính là Chu Đậu và Bát Tràng.
Chu đậu là xã nhỏ ở huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, trấn Hải Dương. Đây là trung tâm sản xuất gốm sứ cao cấp, xuất hiện từ cuối thời nhà Trần và đến thời Hậu Lê thì bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Ơ đây chuyên sản xuất đồ gốm sứ cao cấp, đa dạng, được trang trí bằng nhiều loại men màu phổ biến, trong đó có men trắng trong, men ngọc, hoa lan. Hoa văn chủ đạo là cúc, sen với hình dạng phong phú như hình động vật là chim, cá, côn trùng và người...
Bát Tràng: Đây là làng nghề gốm nổi tiếng từ thời Lý, Trần và là địa chỉ cung cấp cống phẩm chủ yếu cho nhà Minh. Sản phẩm của Bát Tràng gồm gạch, ngói, bình hoa, bát, chén, bình vôi... Men được sử dụng có phong cách rất đặc trưng, sản phẩm dày dặn, chắc chắn.
>>am chen bat trang (http://quatanggomsu.org/vn/am-chen-bat-trang-604.dvit)
>>sự phát triển của gốm sứ việt nam (http://quatanggomsu.org/vn/Su-phat-trien-cua-gom-su-Viet-Nam-qua-cac-trieu-dai-20227.dvit)
Sản phẩm gốm thời Lê Sơ
Gốm thời Hậu Lê (1593-1789)
Ở thời Lê, Mạc và Lê Trung Hưng, gốm có chật lượng thấp, hoa văn trang trí khá đơn giản và phát triển mạnh theo hướng dân gian.
Gốm thời nhà Mạc
Do chính sách của nhà Mạc đối với công thương nghiệp trong thời gian này là cởi mở nên kinh tế hàng hoá có điều kiện phát triển thuận lợi hơn. Cũng vì thế, sản phẩm gốm Bát Tràng được lưu thông rất rộng rãi. Gốm Bát Tràng thời Mạc có nhiều sản phẩm có ghi rõ năm chế tác, tên người đặt hàng, người sản xuất. Gốm Bát Tràng thời kỳ này được sử dụng rất thông dụng trong những gia đình quý tộc tại vùng đồng bằng Bắc Bộ và bắc Trung Bộ.
Đồ sứ hoa lam thời các Chúa Nguyễn
Gốm sứ Việt Nam thời ký này không có bước phát triển gì nổi bật. Để đáp ứng được nhu cầu gốm sứ thờ cúng, trang trí cung điện, chúa Nguyễn đã đặt các sản phẩm gốm tại Giang Tây - Trung Quốc.
Gốm sứ thời Chúa Nguyễn
Như vậy, trải qua các thời kỳ phát triển cho thấy, gốm sứ Việt Nam có những bước phát triển không ổn định, không muốn nói là khá thăng trầm. Tuy nhiên, gốm sứ Bát Tràng vẫn được lưu giữ và phát triển cho đến ngày nay. Gốm sứ Bát Tràng trở thành cái tên khá quen thuộc với mọi gia định Việt, với những sản phẩm từ bát đĩa, chén, ly... đến lục bình, tranh... với hoa văn tinh xảo, đẹp mắt.